Οι παγκόσμιοι τοκογλύφοι

Του ΠΕΡΙΚΛΗ ΚΟΡΟΒΕΣΗ (Ελευθεροτυπία, Σάββατο 14 Μαΐου 2011)

Με τη συντριβή του ναζισμού και του φασισμού στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο η ανθρωπότητα μπήκε σε μια περίοδο αισιοδοξίας.

Πίστεψε πως ο πόλεμος θα ήταν παρελθόν και η ευημερία για όλους. Λίγοι ήταν αυτοί που κατάλαβαν πως ο πόλεμος δεν ήταν εναντίον των ολοκληρωτισμών, αλλά για το ξαναμοίρασμα του κόσμου.

Ανάμεσα σε αυτούς και ο Χάουαρντ Ζιν. Στην υπέροχη αυτοβιογραφία του (εκδόσεις «αιώρα») αντιλαμβάνεται, ως πιλότος της πολεμικής αεροπορίας των ΗΠΑ, ότι αυτός ο πόλεμος δεν είχε τίποτα το αντιφασιστικό. Απλώς ο κόσμος μοιράστηκε στις δυο υπερδυνάμεις, ΗΠΑ και ΕΣΣΔ, που με τη λήξη του πολέμου άρχισαν το δικό τους «ψυχρό πόλεμο», που σε πολλές περιπτώσεις γινόταν «θερμός»!

Ούτε οι πόλεμοι σταμάτησαν ούτε η φτώχεια εξαλείφθηκε. Τα ίδια συμφέροντα που έκαναν τον πόλεμο έκαναν μετά και την ειρήνη, χωρίς όμως να παραιτηθούν από τις επιδιώξεις τους.

Η κυριαρχία του πλανήτη θα γινόταν πιο εύκολα με έναν οικονομικό πόλεμο παρά με έναν πραγματικό. Αλλά γι' αυτό χρειάζονταν νέα εργαλεία που δεν θα είχαν σχέση με τις πολεμικές μηχανές.

Και το εργαλείο αυτό δεν ήταν άλλο από το χρήμα και γι' αυτό επινόησαν έναν παγκόσμιο τοκογλύφο. Η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στις αρχικές διακηρύξεις τους είχαν ευγενείς σκοπούς. Η πρώτη θα ήταν για την παγκόσμια ανάπτυξη και το δεύτερο για τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Οι 45 χώρες που υπέγραψαν τις συμφωνίες του Μπρέτον Γουντς τον Ιούλιο του 1944 δεν ενέκριναν την αρχή της ισοψηφίας. Δηλαδή, μία χώρα μία ψήφος, όπως στον ΟΗΕ. Οι ψήφοι αγοράζονταν ανάλογα με τα κεφάλαια που έβαζε η κάθε χώρα. Ετσι η ΗΠΑ είχαν τον 34% των ψήφων και το Ηνωμένο Βασίλειο το 14%. Επιπλέον οι ΗΠΑ είχαν το αποκλειστικό προνόμιο του βέτο. Ηταν λοιπόν φανερό από τότε πως αυτοί οι δύο οργανισμοί ήταν εργαλείο στα χέρια των ΗΠΑ για την παγκόσμια επικράτησή τους.

Δεν είναι τυχαίο πως αυτοί οι δύο οργανισμοί βρίσκονται δίπλα στο Λευκό Οίκο και στο Εθνικό Θησαυροφυλάκιο. Οι συμβολισμός εδώ είναι εμφανής. Το πρώτο δάνειο στην Ευρώπη πήγε στη Γαλλία το 1947. Και οι όροι ήταν σαφείς. Επρεπε να φύγουν από την κυβέρνηση οι κομμουνιστές υπουργοί. Και τέσσερις μέρες μετά την αποπομπή τους, το δάνειο έφτασε. Το δεύτερο δάνειο πήγε στις Κάτω Χώρες για να εντατικοποιήσουν τον πόλεμό τους στην Ινδονησία.

Αλλη ευρωπαϊκή χώρα τότε δεν πήρε δάνειο. Οι ΗΠΑ χρειάζονταν συνεταίρους και αγορές, και προτιμήθηκε το Σχέδιο Μάρσαλ που ήταν δωρεές. Το δάνειο κρατήθηκε για την επαναποικιοποίηση των χωρών που κέρδισαν την ανεξαρτησία τους. Οι όροι ήταν επαχθείς. Το 90% του δανείου πήγαινε για αγορές από τις ΗΠΑ και το 10% για έργα υποδομής που ενδιέφεραν τους πλούσιους. Καμία επένδυση στην ανάπτυξη, καμία χρηματοδότηση για την παιδεία και την υγεία. Και το περίπου 50% του προϋπολογισμού πήγαινε για το δάνειο. Κάπου εκεί πηγαίνει και η Ελλάδα υπό το καθεστώς της τρόικας με τον αντιπρόσωπο των συμφερόντων της, την κυβέρνηση Παπανδρέου. Και όπως ευφυώς έγραψε το «Ποντίκι», ο κ. Παπανδρέου κάνει επίσημες επισκέψεις στην Ελλάδα. Επί της ουσίας, η έδρα της κυβέρνησής του βρίσκεται στην Ουάσιγκτον.

Παλαιότερα είχε τεθεί θέμα για τη νομιμότητα της Παγκόσμιας Τράπεζας, που παραβίαζε τις Συνθήκες των Βερσαλλιών του 1919. Οι μεγάλες αποικιοκρατικές δυνάμεις, Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, Βέλγιο, έπαιρναν δάνεια για τις αποικίες τους και στη συνέχεια μεταβίβαζαν το χρέος στα ανεξάρτητα κράτη. Και όταν το 1955 μαζεύονται στην Ινδονησία 29 ανεξάρτητες χώρες, πρώην αποικίες και αναζητούν το δικό τους αδέσμευτο δρόμο και το δικό τους μοντέλο ανάπτυξης, η Παγκόσμια Τράπεζα τους κηρύσσει ανοιχτά τον πόλεμο. Ανάμεσα στα μέσα συμμόρφωσης είναι οι δολοφονίες της CIA. Είναι οι περιπτώσεις των προέδρων του Ισημερινού και του Παναμά το 1981 (Τζέιμς Ρόλντος και Ομάρ Τορίχος). Είναι συμπτωματικό άραγε πως ο σφαγέας των 5 εκατομμυρίων Βιετναμέζων, στην συντριπτική τους πλειονότητα αμάχων, ο Μακναμάρα, γίνεται πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας και την περίοδο 1968-73 δανείζει παραπάνω χρήματα από την περίοδο 1945-68;