Εγκώμιο του εγκλήματος

“Ο φιλόσοφος παράγει ιδέες, ο ποιητής ποιήματα, ο πάστορας κηρύγματα, και ούτω καθεξής. Ο εγκληματίας παράγει εγκλήματα. Αν προσέξουμε καλύτερα πώς σχετίζεται αυτός ο τελευταίος κλάδος παραγωγής με το κοινωνικό σύνολο, θ’ απαλλαγούμε από πολλές προκαταλήψεις. Ο εγκληματίας δεν παράγει μόνο εγκλήματα, αλλά και ποινικό δίκαιο και τον καθηγητή που διδάσκει ποινικό δίκαιο και, συνάμα, το αναπόφευκτο σύγγραμα με το οποίο ο ίδιος καθηγητής ρίχνει στην αγορά τις παραδόσεις του εν είδει “εμπορεύματος”. Έτσι πολλαπλασιάζεται ο εθνικός πλούτος, για να μην αναφέρουμε την ατομική απόλαυση που παρέχει το χειρόγραφο του συγγράματος στο δημιουργό του, όπως μας λέει ένας πολύ αξιόπιστος μάρτυρας, ο καθηγητής Roscher. [1]

Πέραν τούτου, ο εγκληματίας παράγει ολόκληρη την αστυνομία και την ποινική οικονομία, κλητήρες, δικαστές, δήμιους, ενόρκους και λοιπά· όλοι αυτοί οι ετερόκλητοι επαγγελματικοί κλάδοι, που αποτελούν ισάριθμες κατηγορίες του κοινωνικού καταμερισμού της εργασίας, αναπτύσσουν διάφορες ικανότητες του ανθρώπινου πνεύματος, φτιάχνουν νέες ανάγκες αλλά και νέους τρόπους για την ικανοποίησή τους. Και μόνο τα βασανιστήρια έγιναν αφορμή για τις ευφυέστερες μηχανικές εφευρέσεις, ενώ πλήθος τίμιοι χειρωνάκτες απασχολούνται στην παραγωγή των σχετικών εργαλείων.

Ο εγκληματίας παράγει μια εντυπωση, εν μέρει ηθική, εν μέρει τραγική, αναλόγως, κι έτσι προσφέρει μια “υπηρεσία” στη διακίνηση των ηθικών και αισθητικών συγκινήσεων του κοινού. Δεν παράγει μόνο συγγράματα ποινικού δικαίου, ούτε απλώς τους ποινικούς κώδικες και τους νομοθέτες, παράγει και τέχνη, ωραία λογοτεχνία, μυθιστορήματα, ακόμη και τραγωδίες, όπως αποδεικνύουν όχι μόνο η Ενοχή του Müllner [2] και οι Ληστές του Schiller, αλλά επίσης ο Οιδίπους (του Σοφοκλή) και ο Ριχάρδος ο Τρίτος (του Shakespeare). Ο εγκληματίας σπάζει την μονοτονία και την καθημερινή ασφάλεια της αστικής ζωής. Έτσι την προστατεύει από την τελμάτωση και προκαλεί την ανήσυχη ένταση και την κινητικότητα, χωρίς τις οποίες θα αμβλυνόταν ακόμη και η ορμή του ανταγωνισμού. Δίνει, λοιπόν, ένα κίνητρο στις παραγωγικές δυνάμεις. Το έγκλημα αποσύρει από την αγορά εργασίας ένα τμήμα του περιττού πληθυσμού, οπότε μειώνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των εργατών, εμποδίζοντας, ως ένα βαθμό, την πτώση του μισθού κάτω από ένα ελάχιστο όριο, ενώ παράλληλα ο αγώνας εναντίον του εγκληματος απορροφά ένα άλλο τμήμα του ίδιου πληθυσμού. Άρα, ο εγκληματίας αναδεικνύεται σε μιαν από εκείνες τις φυσικές “εξισορροπήσεις” που αποκαθιστούν το σωστό επίπεδο και ανοίγουν μια ολόκληρη προοπτική “ωφέλιμων κλάδων απασχόλησης”.

Οι επενέργειες του εγκλήματος στην εξέλιξη των παραγωγικών δυνάμεων θα μπορούσαν να αποδειχθούν ως την τελευταία λεπτομέρεια. Οι κλειδαριές θα είχαν αποκτήσει τη σημερινή τους αρτιότητα, αν δεν υπήρχαν κλέφτες; Η νομισματοκοπία θα έφτανε στην τωρινή της τελειότητα, αν δεν υπήρχαν παραχαράκτες; Το μικροσκόπιο θα έβρισκε ποτέ τρόπο να περάσει στη συνήθη εμπορική σφαίρα (βλ. και Babbage [3]), αν δεν γινόταν απάτη στο εμπόριο; Τέλος, η εφαρμοσμένη χημεία δεν οφείλει στη νοθεία των εμπορευμάτων και στην προσπάθεια ανακάλυψης της όσα ακριβώς οφείλει και στον τίμιο παραγωγικό ζήλο; Το έγκλημα επινοεί διαρκώς νέα επιθετικά μέσα για να προσβάλει την ιδιοκτησία, κι έτσι γεννά και νέα αμυντικά μέσα, οπότε επιδρά παραγωγικά στην ανακάλυψη νέων μηχανών – όπως ακριβώς και οι απεργίες.Ας αφήσουμε όμως τη σφαίρα του ιδιωτικού εγκλήματος: Χωρίς εθνικό έγκλημα θα μπορούσε να υπάρξει παγκόσμια αγορά; Θα υπήρχαν έθνη; Άραγε το δέντρο της αμαρτίας δεν είναι, ταυτόχρονα, και δέντρο της γνώσης, από την εποχή του Αδάμ ως σήμερα; Στο Μύθο των Μελισσών (1705), ο Mandeville [4] έχει αποδείξει την παραγωγική δύναμη που διαθέτουν όλα τα πιθανά είδη επαγγελμάτων, αλλά και το γενικό συμπέρασμα όλου αυτού του επιχειρήματος:

“Αυτό που ονομάζουμε στον κόσμο μας Κακό, είτε ηθικό είτε φυσικό, είναι η μεγάλη αρχή που μας κάνει κοινωνικά πλάσματα, η σταθερή βάση, η ζωή και το στήριγμα όλων των τεχνών και των ενασχολήσεων ανεξαιρέτως· και τη στιγμή που θα έπαυε να υπάρχει το Κακό, η κοινωνία θα ήταν καταδικασμένη να φθαρεί, αν όχι να καταποντιστεί αύτανδρη.”

Μόνο που, βέβαια, ο Mandeville ήταν απείρως πιο τολμηρός και έντιμος από τους φιλισταίους απολογητές της αστικής κοινωνίας.”

Σημειώσεις:

[1] Roscher, Wilhelm Georg Friedrich (1817-1894). Ιδρυτής της παλαιότερης ιστορικής σχολής της πολιτικής οικονομίας στη Γερμανία.
[2] Müllner, Amandus Gottfried Adolf (1774-1829). Κριτικός και ποιητής.
[3] Babage, Charles (1792-1871). Άγγλος μαθηματικός, μηχανικός και οικονομολόγος.
[4] Mandeville, Bernard de (1670-1733). Άγγλος σατιρικός συγγραφέας, γιατρός και οικονομολόγος.

Καρλ Μάρξ

Εκδόσεις Άγρα

Υιός συμμορίτου

     Οδήγησαν τη μάνα μου σε ένα πρόχειρο οίκημα που έπαιζε το ρόλο στρατιωτικού νοσοκομείου ή κάτι τέτοιο. Και εκεί σε κάποιο κρεβάτι κείτονταν ένα ανθρώπινο ον που κάποτε ήταν ο άνθρωπος που αγάπησε. Στα τριαντα δυο του χρόνια. Χωρίς δόντια, κατάμαυρος, μελανιασμένος, με τα κρέατα σχεδόν να κρέμονται σε μια άμορφη μάζα, ανακατεμένα με ξεραμένα μαύρα υπολείμματα από σάρκες και αίμα. Η μάνα μου έμεινε άφωνη να κοιτάζει το θέαμα, χωρίςνα μπορεί να αναγνωρίσει την ανθρώπινη μορφή. Δεν ξέρω αν δεν αναγνώριζε ή αν δεν ήθελε να αναγνωρίσει αυτό που έβλεπε. Ο μικρός δίπλα της την έβγαλε για λίγο από την αφασική της κατάσταση.

     -"Ο μπαμπάς... ο μπαμπάς..."

Ήταν τα τελευταία λόγια που άκουσε πριν πέσει κάτω λιπόθυμη...

Υιός συμμορίτου

Κυριάκος Αθανασίου

Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας
Εκδόσεις Βιβλιόραμα

...το όνειρο του Μανόλη...

.......Γι' αυτό είσαι έτσι σκοτεινός τέτοια μέρα, ρε Μανόλη; Όχι, δεν είναι μόνο αυτό αλλά κι ένα όνειρο που είδα χτες, ίσως γιατί θα 'βγαινα σήμερα. Ήμασταν οι τρεις μας, εσύ, ο Γκαστόν και γω. Ήμασταν εδώ και οι τρεις, αλλά δεν ήταν όπως είναι τώρα, ήμασταν σ' ένα μεγάλο κελί, κάτασπρο και λείο. Οι τοίχοι, το πάτωμα, το ταβάνι, όλα γυάλιζαν από ένα ανώνυμο φως που έβγαινε από μέσα τους. Πουθενά ούτε μία σκιά, ούτε ένα χρώμα, ούτε μια γωνία. Τίποτα δεν μπορείς να κρύψεις, τίποτα δεν μπορείς να ανακαλύψεις, ένα κενό που καταργεί κάθε σχόλιο της όρασης, ουσιαστικά την καταργεί... Είμαστε και οι τρεις μέσα σε κατάλευκους ζουρλομανδύες, τα χέραι μπαγλαρωμένα πάνω στο στομάχι, οι παλάμες σφίγγουν τους αγγώνες, γονατιστοί στο φωτεινό πάτωμα, καλόγεροι που προσεύχονται. Γελάμε δυνατά, γάργαρα, σαν τρελοί. Ευτυχώς, μας έβαλαν μόνο δέκτη, για ν' ακούμε τις εντολές της εξουσίας, τις ειδήσεις της κυβέρνησης και τις διαφημίσεις, για τις κομψές μάσκες οξυγόνου που ήταν αδύνατο να βγουν, μια και συνδέονταν απευθείας με τα πνευμόνια με το νέο άθραυστο υλικό "σελνοτάπ", για τους νέους τεχνητούς ήλιους, για τους ουρανούς υψηλής τεχνολογίας με έξι προγράμματα, συννέφιαζαν, έβρεχαν, χιόνιζαν, με έναστρες νύχτες, σελήνη και λοιπά, για τα νέα μπαστούνια των τυφλών με ραντάρ και φωνή σκύλου, για τις νέες κομψές θήκες που θα φορέσουμε φέτος στις ουρές μας και τα τέτοια... Κάποια στιγμή λέει ο Γκαστόν, γιατί γελάμε, ρε; Λες εσύ, πρέπει να έριξαν τη σκόνη του γέλιου. Θα 'ναι έξι η ώρα...Πότε σας τσάκωσαν, Σαλονικιέ; Χτες με το Μανόλη, λες εσυ, στη μεγάλη διαδήλωση. Καλά, τρομερή επιτυχία, ε; Το μαζικό κίνημα ανεβαίνει ακάθεκτο, ένα εκατομμύριο σακάτηδες. Μπροστά πήγαιναν με τα καροτσάκια τους τα παράλυτα παιδιά, ακολουθούσαν οι μανάδες χωρίς μητρικό ένστικτο, οι τυφλοί, οι άνθρωποι με τις ουρές, οι άτριχοι. Τη διαδήλωση έκλειναν οι γυμνοί, ή τα "εγκαύματα", όπως τους λέγανε τώρα. Περιφρούρηση της διαδήλωσης ήταν αντιπροσωπείες απ' όλων των ειδών τα νεκρά φυτά και τα δέντρα, καθώς και τα νεκρά ζώα. Ποιος να τολμήσει να μας πειράξει; Αν ήταν η παλιά εποχή, η εύθραυστη, θα τα κάναμε λαμπόγιαλο, που λένε, κι ας ήταν κόντρα στη γραμμή του κόμματος, αλλά τώρα ήταν όλα άθραυστα. Έτσι η αντιπροσωπεία μας κατάφερε να μιλήσει στον υπουργό, πίσω απ' το άθραυστο γυαλί βέβαια. Αυτός έμεινε αδιάλλακτος. Είπε πως δεν μπορούσε, τουλάχιστον για φέτος, να δώσει αυξήσεις στις συντάξεις όλων των αναπήρων της ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, και ότι σκέφτονται να επιτρέψουν την ευθανασία των παράλυτων παιδιών και των αναπήρων του νέφους γενικά, μια και η παραγωγή τους υπερβαίνει κατά πολύ τη θνησιμότητα, καθώς και των αναπήρων της ειρηνικής πυρηνικής ενέργειας. Οι άλλοι, των θορύβων, των ορμονών και των λιπασμάτων, να κάνουν υπομονή και φέτος, μια και προβλέπεται σημαντική αύξηση της παραγωγής, λόγω της επανένταξης στην παραγωγική διαδικασία των ανθρώπων με ουρά. Σκεφτείτε, ένα ακόμα παραγωγικό εργαλείο στο ανθρώπινο σώμα, τι εκρηκτικές δυνατότητες ανάπτυξης...Παρά τις απειλές ότι θα βγάλουμε τις μάσκες μας για να μην ξέρουν τι θα κάνουν με τους νεκρούς, στάθηκε ανυποχώρητος. Τότε πολλοί άρχισαν να βγάζουν τις μάσκες και γέμισαν οι δρόμοι και οι πλατείες νεκρούς. Πλάκωσαν οι ειδικές μονάδες με τις μεταλλικές ουρές, τα ελικόπτερα με τις κλούβες και οι ειδικές μονάδες πρώτων βοηθειών, και άρχισαν τις συλλήψεις. Όπως σου είπα, μας έπιασαν μαζί με το Μανόλη. Μας πήγαν στο αρχηγείο της περιοχής, σαν εξαιρετικές περιπτώσεις. Ο αρχηγός, αφού μας κοίταξε καλά καλά κουνώντας την ουρά του αριστερά και δεξιά, δε θά 'λεγα επιθετικά, μάλλον με συμπάθεια, μας λέει: Καλά, ρε σεις, ως πότε θα παριστάνετε το σωτήρα; Τι δουλειά είχατε στη διαδήλωση, αφού ούτε παράλυτοι είστε, ούτε ουρά έχετε βγάλει, ούτε τυφλοί είστε, γενικά είστε οι μόνοι που δε σας πιάνει η ΑΝΑΠΤΥΞΗ, τι δουλειά είχατε στη διαδήλωση; Και γυρνώντας στους μπάτσους λέει: ΠΕΔΙΟΝ ΕΞΙ ΕΓΩΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ...Ο Γκαστόν έβαλε τα γέλια. Τι γελάς ρε; Ακριβώς τα ίδια και με μένα Σαλονικιέ. Με πρόλαβαν τη στιγμή που έβγαζα τη μάσκα, εκεί στην παλιά οδό Αθηνάς. Με κατηγορούν ότι ανήκω στη λύση μηδέν. Τι είναι αυτή, ρε Γκαστόν; Ε, να, προτείνουμε τον ομαδικό θάνατο. Πιστεύουμε ότι δεν έχουμε άλλο μέσο για να καταργήσουμε την εξουσία, παρά να της αφαιρέσουμε τους εξουσιαζόμενους. Έτσι θα αχρηστευθεί το σύστημα και ίσως μπορέσει να ξαναδημιουργηθεί η ζωή στον πλανήτη... Γέλασε, ξέρεις τι σκέφτομαι, ρε Σαλονικιέ; Τι; Δεν πρόσεξες ότι εμείς οι παλιοι κομμουνιστές είμαστε οι μόνοι που δεν υποστήκαμε καμιά μεταλλαγή απο την ΑΝΑΠΤΥΞΗ; Τίποτα δε μας έπιασε, ούτε το νέφος, ούτε η ειρηνική πυρηνική ενέργεια, ούτε οι ορμόνες, τα ντεσιμπέλ και τα τέτοια... Λες, ρε Γκαστόν, να είχε δίκιο ο Στάλιν ότι "είμαστε από άλλη πάστα φκιαγμένοι";... Μπα, δε νομίζω. Γιατί τότε και η καθοδήγα δε θα πάθαινε τίποτα... Είδες τη νέα αφίσα του κόμματος με την τεράστια ουρά: "Οι νέες παραγωγικές δυνάμεις θα ανοίξουν το δρόμο στο σοσιαλίσμό"; Όχι. Νομίαω πως δεν πάθαμε ακόμα τίποτα, γιατί είμαστε οι μόνοι που έχουμε ισχυρά αντισώματα ρομαντισμού κι ερωτισμού. Γι' αυτό μας φέρανε στο ΠΕΔΙΟΝ ΕΞΙ ΕΓΩΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ. Ύστερα θα μας πάνε στο ΠΕΔΙΟΝ ΕΦΤΑ ΤΗΣ ΕΡΩΤΙΚΗΣ ΑΠΟΞΕΝΩΣΗΣ, ύστερα της ΑΠΟΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ, και μετά στην εξάλειψη της αφής και της οσμής, Ε, και τότε θα χαθούμε πια για πάντα, δε θα μπορούμε να ξανανταμώσουμε με τίποτα... Όταν σας τά 'λεγα να αρνηθούμε τα κόμματα και τους αρχηγούς, να τινάξουμε στον αέρα όλα τα στοιχεία της ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, εξουσία, ιεραρχία, αυθεντία, παραγωγική διαδικασία, κατανάλωση, και λοιπά, εσείς με λέγατε αναρχικό και κάθε μέρα εκχωρούσατε όχι μόνο το κορμί σας στο βιασμό, αλλά και επιτρέπατε την εκτέλεση των επιθυμιών, των συναισθημάτων, της τρυφερής φαντασίας και των χαδιών από τους ανθρώπους της ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ. Όταν σας παρακαλούσα να σταματήσουμε κάπου, κάποια μέρα, να σκεφτούμε, να κοιτάξουμε κατάματα τη ζωή μας και να αναρωτηθούμε αν αυτή η αγωνία, αυτή η αυτοκτονική καθημερινότητα, αυτές οι από την αυγή δολοφονημένες μέρες, είναι δυνατόν να είναι ζωή, κάπου να σταματήσουμε, να κοιταζτούμε τρυφερά στα μάτια, ν' ανακαλύψουμε τον εαυτό μας και το διπλανό μας, να κλάψουμε για τη ζωή που μας έκλεψαν, ν' αγκαλιαστούμε, να πούμε λόγια αγάπης, να χαϊδευτούμε και να κάνουμε έρωτα... Και κει, Σαλονικιέ, μόλις ο Γκαστόν πρόφερε τη λέξη ΕΡΩΤΑΣ, έγινε το βραχυκύκλωμα... Το φως έγινε μοβ, χρώματα, σκιές, λολούδια φύτρωναν στους λείους τοίχους, πουλιά, ζώα, δέντρα, μια οσμή οξυγόνουπετάγονταν από μέσα τους συντρίβοντάς τους. Και κει ολόγυμνα αγόρια και κορίτσια χαϊδεύονταν και βούταγαν στις γαλάζιες και πράσινες λίμνες μ' ένα γάργαρο, πηγαίο γέλιο ΥΠΑΝΑΠΤΥΚΤΟΥ... και μπουσούλαγαν, έπαιζαν και μιλούσαν ακαταλαβίστικα, όπως τα μωρά... Μια κοπελίτσα ήρθε, πήρε απ' το χέρι τον Γκαστόν κι έτρεξαν στο δάσος χαρούμενοι...Ο Γκαστόν πέθανε χθές, ρε Μανόλη. Θα σ' το λέγαμε, αλλά μας τρέλανες στην πάρλα με τ' όνειρό σου.......

ΧΡΟΝΗΣ ΜΙΣΣΙΟΣ

Χαμογέλα, ρε... Τι σου ζητάνε;

Εκδόσεις γράμματα