Εποχή Δευτέρα, 30 Απριλίου 2012 14:51
Στο κάλεσμα Να σώσουμε τον ελληνικό λαό από τους σωτήρες του, λέγαμε ότι είναι « επείγον να δώσουμε τη μάχη των αριθμών και τον πόλεμο των λέξεων για να αναχαιτίσουμε την ακραία φιλελεύθερη ρητορική του φόβου και της παραπληροφόρησης ». Σας προτείνω σήμερα μια πρώτη διερώτηση κάποιων στρατηγικής σημασίας όρων, η χρήση και η κατάχρηση των οποίων από τους ευρωπαίους πολιτικούς ηγέτες και τα μέσα, επιβάλλει την αναγκαιότητα να ξαναγραφτεί το λεξιλόγιο της κρίσης. Γιατί, ως γνωστόν, οι λέξεις που επιλέγουμε για να ονομάσουμε τα πράγματα δεν είναι ποτέ ουδέτερες. Εν προκειμένω ο κυρίαρχος λόγος όχι μόνο παραμορφώνει αλλά συχνά πυκνά διαμορφώνει υστερόβουλα την κατάσταση πραγμάτων. Ας θυμηθούμε το γνωστό και χαρακτηριστικό παράδειγμα των περίφημων αυτό-εκπληρουμένων προφητειών, η δημόσια εκφορά των οποίων από τους οίκους αξιολόγησης συμβάλει καθοριστικά στη δημιουργία των συνθηκών πραγματοποίησής τους. Η παραπλανητική χρήση ακόμα και όρων εκ πρώτης όψεως θετικών όπως ‘ανάπτυξη’ μπορεί να έχει επίπτωση πάνω στην πραγματικότητα.
Tί ακριβώς εννοούν λοιπόν οι Βενιζέλος, Μπαρόζο, Προβόπουλος, Σαμαράς και όλοι οι όμοιοι τους όταν μιλούν για ανάπτυξη, η οποία προτείνεται ως βιταμινούχο διαιτητικό συμπλήρωμα διατροφής της μνημονιακής απίσχνανσης της κοινωνίας ; Κατ’ αρχήν ένα προκαταρκτικό ερώτημα : επιδέχεται άραγε αναπτυξιακό συμπλήρωμα μια πολιτική που οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην συστηματική επιδείνωση της ύφεσης ; Η κοινή λογική απαντά αρνητικά, ας δεχτούμε όμως έστω και για λίγο την δυνατότητα συνύπαρξης των δύο αλληλοαναιρούμενων πολιτικών επιλογών. Τι καλείται να συμπληρώσει η ανάπτυξη που υπόσχονται οι πρωταγωνιστές του μνημονιακού ολέθρου ; Μια κοινωνία ρημαγμένη με στρατιές ανέργων, ένα εργατικό δίκαιο σε πλήρη διάλυση, μια γενικευμένη πτωχοποίηση που αγγίζει σχεδόν όλα τα κοινωνικά στρώματα, ένα σύστημα υγείας και πρόνοιας σε κατάρρευση. Αυτό είναι το τοπίο στο οποίο θα προστεθεί όχι ως ανατρεπτικός αλλά ως συμπληρωματικός παράγοντας η πολλά υποσχόμενη ανάπτυξη. Κάτω όμως από αυτές τις συνθήκες ακόμα και εάν όντως είναι στο ραντεβού τι άλλο θα σημάνει εκτός από τη μεγιστοποίηση του κέρδους και τη γενικευμένη επιβολή της επισφαλούς και μερικής απασχόλησης ; Αυτό άλλωστε δεν ζητούν επίμονα οι εταίροι μας όταν απαιτούν την επιτάχυνση των περίφημων ‘διαρθρωτικών’ μεταρρυθμίσεων που θα επιτρέψουν την ανάκαμψη της οικονομίας ; Γιατί το μαγικό δίδυμο ‘ανάκαμψη και ανάπτυξη’ προϋποθέτει σύμφωνα με τους ταγούς του μνημονίου την αύξηση της ανταγωνιστικότητας. Το οποίο σημαίνει γι’ αυτούς τους κυρίους ραγδαία μείωση μισθών και φοροαπαλλαγές για τις επιχειρήσεις, διαρθρωτικές αλλαγές οι οποίες σε απλά ελληνικά μεταφράζονται σε διάλυση του εργατικού δικαίου με ατομικές ή επιχειρησιακές συμβάσεις και κατακόρυφη μείωση έως κατάργηση της αποζημίωσης απόλυσης, εν ολίγοις δημιουργία του περίφημου ‘φιλικού, ευνοϊκού για την επιχείρηση περιβάλλοντος’. Δηλαδή την εγκαθίδρυση και θεσμοποίηση εργασιακού καθεστώτος αντίστοιχου με τις ανατολικές χώρες ή ακόμα και με την Κίνα. Και υπ’ αυτούς τους όρους μπορεί να αρχίσει και η μετεγκατάσταση επιχειρήσεων στην Ελλάδα- αν και προς το παρόν αυτές περιορίζονται στην αλλαγή εργασιακού καθεστώτος των εργαζομένων χωρίς να συνοδεύονται από επενδύσεις. Τι μας επιφυλάσσει μια τέτοια αναπτυξιακή ώθηση αποκαλύπτεται από ένα σχέδιο, προπομπός του οποίου υπήρξε ο κύριος Κάμφερερ ενώ ο πλέον ένθερμος υποστηρικτής του ήταν και είναι ο αντικαγκελάριος Ρέσλερ. Σύμφωνα λοιπόν με τις οικονομικές σελίδες της Ελευθεροτυπίας της 26ης Αυγούστου 2011, ο υφυπουργός Οικονομίας της Γερμανίας Κάμφερερ κατά την τότε επίσκεψή του στην Ελλάδα πρότεινε την δημιουργία επενδυτικών ζωνών με ειδικό νομικό, μισθολογικό, διοικητικό και εργασιακό καθεστώς διανθισμένο μάλιστα με διατάξεις που προσκρούουν δυνητικά στο Κοινοτικό Δίκαιο. Αυτές οι ειδικές ζώνες επένδυσης ή Ειδικές οικονομικές ζώνες (ΕΟΖ) θα αποτελούν ουσιαστικά κράτος εν κράτει στο βαθμό που στα όρια της δικαιοδοσίας τους αναστέλλεται η ισχύουσα στο σύνολο της χώρας νομοθεσία και αναιρείται έμπρακτα και η συνταγματική αρχή της ίσης μεταχείρισης των Ελλήνων πολιτών. Αυτό θεσμικά είναι εφικτό, « διότι η νομοθετική εξουσιοδότηση για τις ΕΟΖ απορρέει από το Μεσοπρόθεσμο, που ψηφίστηκε τον περασμένο Ιούλιο στη Βουλή. Εν προκειμένω, η ιδιοκτησία στις ΕΟΖ θα ανήκει στους Ελληνες, ενώ την κυριότητα θα έχουν οι Γερμανοί επενδυτές » έγραφε η Ημερησία. σε άρθρο της και συνέχιζε : ο Γερμανός υφυπουργός Οικονομίας Στέφαν Κάπφερερ, δήλωσε «οι γερμανικές επιχειρήσεις δεν χρειάζονται εγγυήσεις για να επενδύσουν στην Ελλάδα, αλλά να διαμορφωθεί ένα ελκυστικό πλαίσιο προσέλκυσης επενδύσεων ». Διευκρινίζοντας τις απαιτήσεις των επίδοξων επενδυτών ζήτησε τα εξής :
* Πρώτον: Η Γερμανία βάζει όρους και ζητεί προϋποθέσεις και ευνοϊκές συνθήκες για να επενδύσει στην υπερχρεωμένη Ελλάδα.
* Δεύτερον: Η Γερμανία προτείνει Ειδικές Οικονομικές Ζώνες (ΕΟΖ) και συνδέει την αξιοποίηση του ΕΣΠΑ αποκλειστικά με τις ζώνες αυτές.
* Τρίτον: Η Γερμανία απαιτεί να επενδυθεί το ΕΣΠΑ με δικούς της όρους (ευνοϊκούς για τη γερμανική οικονομία), αποκλειστικά στις υπό γερμανική διαχείριση ΕΟΖ και η Ελλάδα... υπακούει. »
Στη συνέχεια και μετά την επίσκεψη Ρέσλερ στην Αθήνα στις αρχές Οκτώβρη, ο κύριος Τατούλης επεχείρησε να προωθήσει στην Πελοπόννησο αυτό το σχέδιο, προσέκρουσε όμως σε σθεναρές αντιδράσεις.
Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια απόπειρα να παρακαμφθεί κάθε έννοια δικαίου με σκοπό την εγκαθίδρυση ενός εργασιακού καθεστώτος που λίγο θα απέχει από αυτό του 19ου αιώνα. Ας σημειωθεί ότι για να αποφευχθεί ο σκόπελος της κοινωνικής αναταραχής, το συγκεκριμένο σχέδιο προβλέπει τη δυνατότητα της κατά βούληση εισαγωγής εργαζομένων ούτως ώστε, εάν παρελπίδα η εντόπια εργατική δύναμη δεν αποδεχτεί τους προτεινόμενους όρους υπερεκμετάλλευσης, να καθίσταται δυνατή η αντικατάστασή της από ‘εισαγόμενους’ εργαζόμενους που θα προσλαμβάνονται για περιορισμένο χρόνο και που θα πετιόνται ως περιττοί μετά από την χρήση. Πρόκειται για μια πιλοτική πρωτοβουλία που με βάση τα αποτελέσματά της θα μπορούσε να επεκταθεί σε όλη την Ελλάδα και να εφαρμοστεί σταδιακά και σε άλλες χώρες του Νότου, ενδεχομένως και σε όλη την Ευρώπη.
Το αποκορύφωμα είναι ότι οι επιχειρήσεις που θα επενδύσουν σε αυτό το πλαίσιο δεν θα ‘διακινδυνεύσουν’ παρά μόνο μικρό μέρος ίδιας κεφαλαιακής επένδυσης, γιατί θα έχουν την δυνατότητα να αντλούν κεφάλαια από τα ποσά τα προοριζόμενα για την Ελλάδα από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων όπως επίσης και από κονδύλια των κοινοτικών προγραμμάτων ανάπτυξης και πιο συγκεκριμένα του ΕΣΠΑ. Έτσι, οικειοποιούμενοι τα χρήματα που δικαιούται η χώρα από τα ευρωπαϊκά ταμεία και με ελάχιστες δικές τους επενδύσεις, οι ξένοι επενδυτές θα απολαμβάνουν μια προνομιακή για τα συμφέροντά τους, ισχαιμική έως ανύπαρκτη, εργασιακή νομοθεσία.
Είναι σαφές ότι αυτή η πρόταση, υπό το πρόσχημα της διευκόλυνσης της ανάπτυξης μιας χώρας ρημαγμένης από τα διαδοχικά σχέδια ‘βοήθειας’, στοχεύει στην εγκαθίδρυση πραγματικών ζωνών ανομίας όπου η χωρίς περιορισμούς και νομικά προσκόμματα μεγιστοποίηση του κέρδους θα είναι ο μοναδικός εν ισχύ νόμος. Το σχέδιο για την δημιουργία Ειδικών Επενδυτικών Ζωνών ή ΕΟΖ αποδεικνύεται ότι είναι η αιχμή του δόρατος ενός συνολικότερου σχεδίου νεοφιλελεύθερης αναδιαμόρφωσης της Ευρώπης και με αυτήν την έννοια μας αφορά όλους και όλες. Μέχρι σήμερα η δημιουργία ΕΟΖ προοριζόταν για τις υπό ανάπτυξη χώρες ενώ με αυτήν την πρωτοβουλία η κατανομή σε ζώνες ενοφθαλμίζεται σε μια μέχρι προ τίνος ανεπτυγμένη χώρα εντός των συνόρων της Ευρώπης. Πρόκειται για μια γενίκευση του zonage( της κατανομής σε ζώνες, της ζωνοποιήσης), όρο με τον οποίο ο Αλαίν Μπαντιού χαρακτηρίζει την δημιουργία ειδικών ζωνών λεηλασίας πρώτων υλών και υπερεκμετάλλευσης του εργατικού δυναμικού που συνοδεύεται από την περιθωριοποίηση αν όχι την ολική έκλειψη του ρόλου του κράτους.
Ο λόγος για τον οποίο το συγκεκριμένο σχέδιο έχει προς το παρόν μπει σε δεύτερη μοίρα είναι, κατά πάσα πιθανότητα, ότι προσκρούει στην κοινοτική νομοθεσία περί αθέμιτου ανταγωνισμού όπως επίσης και στις αναμενόμενες αντιδράσεις από ανταγωνιστικές προς τα γερμανικά συμφέροντα βλέψεις όπως της Ρωσίας ή της Κίνας. Πλην όμως, αν το σχέδιο δεν εφαρμόζεται αυτή τη στιγμή κατά γράμμα, το πνεύμα που το διαπνέει πρυτανεύει. Δύο τινά : ή έχει παγώσει προσωρινά λόγω σύγκρουσης συμφερόντων ενώ εξακολουθεί να προωθείται στα παρασκήνια, ή έχει αντικατασταθεί από μια πολύ πιο φιλόδοξη εκδοχή του. Η προσωπική μου υπόθεση που καταθέτω εδώ είναι ότι το αρχικό σχέδιο όχι μόνο δεν εγκαταλείφθηκε αλλά το πεδίο εφαρμογής του επεκτάθηκε. Στην Ελλάδα οι ξένες επιχειρήσεις δεν θα έχουν πια ανάγκη από ειδικές επενδυτικές ζώνες για τον απλό και μοναδικό λόγο ότι η χώρα στο σύνολό της τείνει να μετατραπεί σε μια τέτοια ζώνη. Με ενάμιση εκατομμύριο ανέργους ( 1.100.000 σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία), με την άρση της υποχρεωτικής ισχύος των συλλογικών συμβάσεων, με τη διευκόλυνση των απολύσεων και την επίταση της επισφάλειας, με την παράλληλη μείωση των εισφορών και της φορολογίας του εργοδότη, λίγο απέχουμε από τις Ειδικές Οικονομικές Ζώνες και τα ιδιαίτερα ελκυστικά για τις επιχειρήσεις κίνητρα επενδύσεων που αυτές θεσμοθετούν. Ίσως σε αυτό να έγκειται και το κλειδί της στρατηγικής των ευρωπαίων ηγετών που αποσκοπεί στην παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη παρά τις περιστασιακές δηλώσεις περί αντιθέτου και τις απειλές για πιθανή αποβολή της από το Ευρώ. Η Ελλάδα δηλαδή μετατρέπεται σε ευρωπαϊκή ζώνη Ειδικής Επενδυτικής Δραστηριότητας επιτρέποντας έτσι τη θεσμική καθοσίωση εργοδοτικών πρακτικών που αντίκεινται στο ευρωπαϊκό και στο διεθνές δίκαιο. Και στο βαθμό που στην ενδοχώρα της ευρωζώνης εγκαθίσταται μια τέτοια ζώνη, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν όπλο για την άλωση εργασιακών κεκτημένων σε χώρες με ισχυρότερο και καλύτερα οργανωμένο εργατικό κίνημα όπως για παράδειγμα η Γαλλία. Ας μην ξεχνάμε την υπόθεση της μετεγκατάστασης στην Ελλάδα της AirMéditeranée, μετεγκατάσταση χωρίς κόστος και επενδύσεις στο μέτρο που περιορίστηκε στην υιοθεσία από την θυγατρική της των διατάξεων του ελληνικού εργατικού δικαίου έτσι όπως αυτό διαμορφώνεται στη μνημονιακή εποχή. Η δυνατότητα μετεγκατάστασης εντός της ευρωζώνης σε μια χώρα που παρουσιάζει το ‘πλεονέκτημα’ ενός φιλικότερου προς τις επιχειρήσεις περιβάλλοντος, θα χρησιμοποιηθεί, έστω και δυνητικά, ως δαμόκλειος σπάθη που θα επισείεται πάνω από τα κεφάλια των εργαζόμενων εάν τυχόν τολμήσουν να αντισταθούν στην ιδέα να δουλέψουν υπό συνθήκες αντίστοιχες μ’ αυτές που σήμερα επικρατούν στην Ελλάδα. Εν ολίγοις οι εργοδότες θα έχουν τη δυνατότητα να θέσουν στους εργαζόμενους το δίλημμα ‘ή δέχεστε να δουλεύετε ως Έλληνες, ή μεταφέρουμε την επιχείρηση μας στην Ελλάδα’. Έτσι, υπό την απειλή μιας δυνητικής μετεγκατάστασης στην Ελλάδα, προωθείται μια μαζική εξαγωγή μνημονιακών εργασιακών συνθηκών σε όλη την Ευρώπη ακόμη και στο μητροπολιτικό πυρήνα της.
Ο παράλληλος σταδιακός και συστηματικός περιορισμός και η μείωση της ισχύος των διατάξεων προστασίας του περιβάλλοντος και των αρχαιολογικών χώρων στην Ελλάδα ανοίγουν τον δρόμο για μια χωρίς προηγούμενο περιβαλλοντολογική καταστροφή και αυτό σε μια χώρα που οι πλέον στοιχειώδεις κανόνες προστασίας του περιβάλλοντος καταπατούνται συστηματικά εδώ και δεκαετίες. Ας σημειωθεί ότι σ’ αυτήν την πολιτική πρωτοστατούν και πρωτοστατούσαν οι ακραιφνείς οπαδοί της ‘πράσινης’ ανάπτυξης – γνωστή εις το πανελλήνιον (χάρις στην ρητορική δεινότητα του προηγούμενου ηγέτη του σοσιαλιστικού κινήματος) με την επωνυμία ‘πράσινα’ άλογα. Θα έπρεπε όμως οι πασοικολόγοι- πλατσικολόγοι να πρόσεχαν λίγο περισσότερο γιατί, όποιος τάζει πράσινα άλογα κινδυνεύει να συναντήσει στο δρόμο του μουλαρωμένα και κατακόκκινα από οργή γαϊδούρια. Τα ερυθρά γαϊδούρια της υπόθεσης δεν το βάζουν εύκολα κάτω όπως για παράδειγμα οι κάτοικοι της Ανατολικής Θράκης, οι οποίοι, παρά το εξαιρετικά υψηλό ποσοστό ανεργίας στον τόπο τους, αρνούνται να ενδώσουν στις σειρήνες του εργασιακού Ελδοράδο που υπόσχεται η καναδική ομώνυμη εταιρεία εκμετάλλευσης των χρυσορυχείων. Η προοπτική δημιουργίας θέσεων εργασίας δεν αρκεί για την άλωση μιας κοινωνίας ενήμερης και κινητοποιημένης για το μέλλον της, η οποία έχει απόλυτη συναίσθηση ότι οι χρυσές υποσχέσεις της EldoradoGoldCorporationπροδικάζουν μαύρο μέλλον. Σε τελευταία ανάλυση η εκμετάλλευση των ορυχείων χρυσού που θα μετατρέψει σε κρανίου τόπο όλη την περιοχή και θα προκαλέσει ‘ανήκεστο’ βλάβη στη δημόσια υγεία αποτελεί το επενδυσιακό υπόδειγμα της νέας εποχής που ανοίγεται. Το συγκεκριμένο σχέδιο αποδεικνύεται απολύτως αποκαλυπτικό για τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και στον πληθυσμό μιας ελεύθερης και αυτορυθμιζόμενης επιχειρησιακής δραστηριότητας. Διότι στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν μιλάμε απλά και μόνο για καταστροφή βιότοπων και περιβαλλοντολογικά προστατευόμενων περιοχών αλλά για την υποθήκευση του μέλλοντος της τωρινής και της τουλάχιστον επόμενης γενιάς κατοίκων της περιοχής, εν ολίγοις για πολυάριθμες ανθρώπινες ζωές.
Επομένως η ανάπτυξη ως συμπλήρωμα και κοινωνικό άλλοθι στο σύμφωνο δημοσιονομικής σταθερότητας και γενικότερα στις πολιτικές που οδηγούν στη συστηματική καταστροφή της κοινωνίας θα έχει ελάχιστη έως μηδενική ευεργετική επίδραση. Ακόμα και στις πιο ανθρωπιστικά καλλωπισμένες μορφές του το αναπτυξιακό σενάριο που κορωνίδα του είναι οι ΕΟΖ, αυτό δηλαδή που υπόσχεται ο Ολάντ, πως θα μπορούσε άραγε να αντιστρέψει την τάση στο βαθμό που βασίζεται και αυτό στην απαράβατη αρχή της δημοσιονομικής ισορροπίας ; Αν δεν αμφισβητεί το θεμέλιο αυτής της εγκληματικής πολιτικής ακραίας λιτότητας που οδηγεί στην καταστροφή μια ολόκληρη κοινωνία, εκ των πραγμάτων θα περιοριστεί σε μπαλώματα αντίστοιχα με τη χορήγηση καταπλάσματος ή καραμέλας για τον βήχα σε ετοιμοθάνατο ασθενή που χρήζει περίθαλψη σε εντατική. Ταυτόχρονα η υπό αυτή την σκοπιά νοούμενη ανάπτυξη επιφέρει στο όνομα της διευκόλυνσης των επενδύσεων τη νομιμοποίηση της γενικευμένης επισφάλειας και της ελαστικής εργασίας παράλληλα με τη διάλυση του εργατικού δικαίου –κάτι που είναι ακόμη πιο επικίνδυνο. Ηθικό δίδαγμα : όπου ακούς ανάκαμψη χωρίς ανατροπή των μνημονιακών πολιτικών κράτα μικρό καλάθι και κυρίως φύλαξε τα νώτα σου. Γιατί στο όνομα της ανάπτυξης η άρχουσα τάξη έχει ήδη τροχοδρομήσει ανελέητη νομική, θεσμική και κοινωνική επίθεση.
( η συνέχεια επί της οθόνης της αληthειας)
Βίκη Σκούμπη, αρχισυντάκτρια του περιοδικού αληthεια
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου